Przygotowanie do czytania – Jak wymawiać głoski ?
Dodatek do zestawu ćwiczeń „Albumik Literkowy”
Zanim dziecko zacznie uczyć się czytać, powinno osiągnąć sprawność w dokonywaniu syntezy i analizy słuchowej – najpierw sylabowej, a następnie głoskowej. Łączenie sylab w wyrazy i dzielenie wyrazów na sylaby jest naturalne i zazwyczaj nie sprawia dzieciom trudności.
Przed rozpoczęciem syntezy i analizy głoskowej trzeba zwrócić uwagę na kilka istotnych kwestii.
Najpierw wybieramy do ćwiczeń łatwe wyrazy bez zbiegu spółgłosek.
Zaczynamy od syntezy.
Kładziemy przed dzieckiem kilka ilustracji lub rzeczy i mówimy wybraną nazwę głoskami np.: k – o – t, a zadaniem dziecka jest wskazanie obrazka przedstawiającego kota.
Na rynku są dostępne różne gry edukacyjne i układanki obrazkowowyrazowe, sami te ż możemy zgromadzić obrazki typu: kot, komin, lis, zegar, usta, ryba, rower, dom, korona, wałek, baran, róża, kura, motyl – jedno i dwusylabowe.
Uwaga !
Bardzo ważne jest na tym etapie prawidłowe wybrzmiewanie głosek. Otóż głoski wymawiamy krótko, bez dodawania do nich „y” lub innych dodatków. Mówimy „k” a nie „ky” ani nie „ka”. Podobnie „t” a nie „ty” ani nie „te”.
Prof. Rocławski dzieli głoski na dwie grupy:
1. Głoski trwałe, których wybrzmiewanie da się przeciągać. Są to samogłoski: a, e, i, o u, y i spółgłoski f, n, r, m, n, s, z, w, sz, ż, ś, ź. I tak np.: wypowiadając „m”, da się pomruczeć „mmmmmmm”, wypowiadając „s” można posyczeć „ssssssss” itp. ze wszystkimi głoskami tej grupy.
2. Głoski nietrwałe, których wybrzmiewanie jest trudne, a zatem trzeba się starać, aby wymawiać je bardzo krótko i bez zniekształceń. Są to samogłoski „ą”, „ę” i spółgłoski: j, l, ł, ń, p,b, t, d, k, g, c, ć, dz, dź, dż.
Wymawiając je w izolacji, nie dodawać „y” ani żadnych innych dodatków.
Dorośli, którzy znają już alfabet, np.: głoskę „g” nazywają „gie” jest to bł ąd, który utrudnia dzieciom opanowanie syntezy i analizy, a co za tym idzie, czytania. Na koniec jeszcze jedna ważna uwaga: dzieląc na głoski wyraz „sad”, wymawiamy s – a – t, czyli tak, jak słyszymy. Nie możemy powiedzieć s – a – d, gdyż dziecko będzie zdezorientowane. Możemy od razu dodać, że na końcu wyrazu „sad” słyszymy „t” ale piszemy „d”, gdyż w wyrazie „sady” jest „d”.
Kiedy już upewniliśmy się, że dobrze wymawiamy głoski, możemy przystąpić do ćwiczenia analizy i syntezy głoskowej. Jeśli dziecko dobrze rozpoznaje obrazki, których nazwy wymieniamy głoskami, teraz ono może wypowiadać nazwę głoskami a my wskazujemy ilustrację lub na zmianę.
Po ćwiczeniach w syntezie słuchowej głosek, przechodzimy do analizy czyli dzielenia wyrazów na głoski. Podajemy wyraz „lis” a dziecko ma podzielić wyraz na głoski i wypowiedzieć głoskami: l – i – s.
W nagrodę może dostać obrazek lisa i napis całościowy „lis”.
Dopiero po takich ćwiczeniach wprowadzamy litery tak, jak w „Albumiku literkowym”.
Przyjemnej zabawy !
